Leren, wat is dat eigenlijk?
Er is een grote kans dat je antwoord op die vraag vooral verwijst naar leren zoals je dat in het onderwijs hebt leren kennen. Dat demonstreert al direct een belangrijk inzicht: wat leren voor je betekent heb je in je sociale omgeving geleerd. Van je ouders, die toen je voor het eerst naar school ging zeiden: ‘Nu ga je naar school en daar leer je …’ van je leraren, die… Maar leren is veel meer.
Leren is het proces waarin we de wereld om ons heen en onszelf betekenis toekennen. Die betekenissen worden je op allerlei manieren aangereikt. Je wordt op allerlei manieren opgenomen in de wereld van betekenissen die mensen al hebben gecreëerd. Veel betekenisgeving gebeurt vanzelf, het is een spontaan proces, waarin je gaat delen in de betekenisgeving van de omgeving. Betekenisgeving is iets wat we doorlopend doen. We kunnen niet anders. Als je leren zo opvat, kom je ook tot de conclusie dat mensen niet niet kunnen leren.
Leren gebeurt in onze hersenen.
Neuronen maken door herhaling verbindingen (synapsen). Betekenissen, kennis, vaardigheden… worden vastgezet. Op de vastgezette (geautomatiseerde) verbindingen ontstaan nieuwe verbindingen. Nieuwe complexe structuren of banen ontstaan. Door het veel te horen en eigen ervaringen weten we dat een banaan geel is. Hierdoor kunnen andere verbinding ontstaan: “een citroen is ook geel”… Helaas kunnen we ook dingen leren die achteraf fout of zelfs schadelijk blijken te zijn. Leren is dus aanbouwen, verbouwen, afbreken en opbouwen. Hattie zegt: “leren is het proces van het verwerven van voldoende oppervlakkige kennis om tot een dieper begrip te komen, zodat het geleerde passend gebruikt kan worden in nieuwe taken en situaties.”
Met de gele banaan willen we onze kinderen inzichten geven over wat leren is, hoe leren werkt en wat er voor nodig is voor zowel het individu als de groep. Kinderen leren geleidelijk aan om hun leerproces in eigen handen te nemen en aan te sturen. Leren met verwondering is één van de mooie dingen des levens. Lang leve de gele banaan!